هیچ چیز تعطیل نبود

آفتاب زاگرس؛ولی‌الله شجاع‌پوریان نوشت:سال ۱۴۰۴ با رویدادهای متعددی آغاز شد؛ از تحولات اقتصادی و سیاسی گرفته تا مسائل اجتماعی و فرهنگی. تعطیلی مطبوعات و کاهش فضای رسانه‌ای باعث شد که برخی از این وقایع کمتر مورد توجه قرار گیرند. در این مجال، نگاهی اجمالی به مهم‌ترین این اتفاقات خواهیم داشت. اتفاقاتی که نشان داد اگرچه کشور از نظر اداری تعطیل بود، اما هیچ کدام ازاتفاقات تلخ وشیرین تعطیل نبودند. هم دلار و تورم مسیر خود را رفتند، هم برخی مسئولان حاشیه¬های خود را ایجاد کردند، هم مردم هرکجا لازم دیدند واکنش های خود را نشان دادند، گاهی با شادی عیدانه و زمانی با بی‌تفاوتی دربرابر موفقیت فوتبالی کشور.
۱. کاهش تلفات جاده‌ای؛ گامی به جلو اما ناکافی
یکی از چالش‌های همیشگی کشور در ایام تعطیلات نوروز، تلفات بالای جاده‌ای است که متأسفانه هر سال جان بسیاری از هم‌وطنان را می‌گیرد. امسال، با اجرای پویش «نه به تصادف» و همراهی رسانه‌ها و دولت، آمار تلفات کاهش محسوسی یافت، هرچند هنوز تا رسیدن به سطح مطلوب فاصله زیادی وجود دارد.
البته نباید از تأثیر تحریم‌ها بر زیرساخت‌های جاده‌ای و آزاد بودن کامل رانندگان در جاده¬ها و کیفیت آموزش رانندگی و تصادفات فراوان با منشا مقصر راننده و نیز کیفیت پایین خودروها غافل شد. بسیاری از جاده‌های کشور در وضعیت نامناسبی قرار دارند، و این امر آمار تصادفات را افزایش می‌دهد. خوشبختانه، همراهی مردم و اطلاع‌رسانی گسترده، توانست این چالش را تا حدی مدیریت کند.
۲. دلار و تورم؛ تلخی اقتصادی در کام مردم
افزایش تصاعدی نرخ دلار در روزهای پایانی سال، بار دیگر فشار مضاعفی بر معیشت مردم وارد کرد. تورم و گرانی ناشی از مشکلات اقتصادی سال‌های اخیر، در ایام نوروز نمود بیشتری پیدا کرد.
در این شرایط، برخی همچنان افزایش تردد جاده‌ای را به‌عنوان نشانه‌ای از بهبود اوضاع اقتصادی تفسیر می‌کنند، اما حقیقت آن است که بسیاری از سفرهای نوروزی امسال همراه با چادرخوابی، اسکان در کنار خیابان و کاهش هزینه‌های معمول سفر بود، که بیشتر نشان از تلاش مردم برای حفظ حداقل‌های زندگی دارد تا رفاه و آسایش.
از سوی دیگر، افزایش قیمت مواد غذایی و اقلام اساسی، بسیاری را ناچار کرد که حتی از دیدوبازدیدهای عیدانه نیز چشم‌پوشی کنند. مهم‌تر از همه، آنچه بیش از هر چیز نگران‌کننده به نظر می‌رسد، کاهش امید مردم به بهبود اوضاع اقتصادی است.
۳. نوروز و رمضان؛ همزیستی آیین‌ها در برابر دوگانه‌سازی‌ها
تقارن نیمه دوم ماه رمضان با ایام نوروز، فرصت و البته چالشی برای جامعه ایران بود. برخی تلاش کردند که این هم‌زمانی را بستری برای ایجاد اختلاف و دوقطبی‌سازی مذهبی و ملی‌گرایانه قرار دهند، اما مردم ایران بار دیگر نشان دادند که ملی‌گرایی و باورهای دینی، دو عنصر جدایی‌ناپذیر هویت آنهاست.
مراسم شب‌های قدر با شکوه خاصی برگزار شد، حرمت ایام شهادت امام علی (ع) حفظ گردید و در عین حال، آیین‌های نوروزی نیز محترم شمرده شد. این تجربه نشان داد که جامعه ایران، فارغ از برخی تلاش‌ها برای ایجاد تقابل‌های مصنوعی، به درک بالایی از همزیستی میان مؤلفه‌های فرهنگی خود رسیده است.۴ .شادی عیدانه در اوج مشکلات
انتشار تصاویر از شادی عیدانه مردم در نقاط مختلف کشور، در اوج مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور نشان داد مردم ایران آن چیزی نیستند که از رسانه‌های رسمی کشور نشان داده می‌شوند. ایرانیان از فرهنگی برخوردارند که شادی یکی از عناصر اصلی آن بوده است، که تلاش می‌کند به مانند شعله‌ای از زیر خاکستر مشکلات و بی تدبیری‌ها خود را زنده نگه دارد.
۴. پاسخ به نامه ترامپ؛ چرخش دیپلماتیک؟
یکی از مهم‌ترین موضوعات عید امسال، نامه‌نگاری مجدد ترامپ با ایران بود. برخلاف دفعات گذشته که این نامه‌ها بی‌پاسخ می‌ماندند، این بار ایران واکنش نشان داد، که نشان از تمایل به گفت‌وگوی دارد.
در چند دهه اخیر، همواره تلاش‌هایی برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا انجام شده، اما هیچ‌گاه تمایلی جدی از سوی تهران دیده نمی‌شد. اینک، کلیدواژه «مذاکره غیرمستقیم»، نشان‌دهنده تغییری در رویکرد سیاست خارجی ایران است؛ تغییری که شاید ناشی از فشارهای داخلی و خارجی باشد. با این حال، نگرانی‌ها از بدقولی آمریکا و پیش‌شرط‌های غیرمنطقی این کشور، همچنان پابرجاست. از سوی دیگر، افزایش تهدیدات نظامی و تشدید فشارهای بین‌المللی، موجب شده است که سایه جنگ بیش از گذشته بر کشور سنگینی کند. در چنین فضایی، اتخاذ یک استراتژی مبتنی بر عقلانیت و تدبیر، ضروری‌تر از همیشه به نظر می‌رسد.۶. شادی کم‌رنگ فوتبالی در روزهای سخت
۵. صعود به جام جهانی زیر سایه فشارهای معیشتی
تیم ملی فوتبال ایران، در پنجم فروردین‌ماه و پس از پیروزی برابر ازبکستان، برای بار هفتم موفق شد به جام جهانی صعود کند. اما آنچه این صعود را از دفعات قبل متمایز کرد، واکنش سرد مردم به آن بود. در گذشته، هر صعود به جام جهانی، موجی از شادی عمومی را به همراه داشت، اما این بار، بسیاری از مردم، درگیر مشکلات اقتصادی و فشارهای معیشتی، حتی از این موفقیت ملی نیز غافل ماندند. شاید تکرار حضور در جام جهانی، از هیجان عمومی کاسته باشد، اما قطعاً نقش پررنگ مشکلات اقتصادی را نیز نباید در این واکنش سرد نادیده گرفت.
۶. سفر پرحاشیه به قطب جنوب
یکی از موضوعاتی که در آغاز سال جدید مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی قرار گرفت، سفر معاون پارلمانی رئیس‌جمهور به قطب جنوب بود. در شرایطی که مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم به یکی از دغدغه‌های اساسی کشور تبدیل شده است، چنین سفری پرسش‌هایی را درباره اولویت‌بندی‌های مدیریتی و تناسب آن با وضعیت کشور ایجاد کرد. اگر این سفر با هزینه شخصی انجام شده باشد و ارتباطی با منابع دولتی نداشته باشد، شاید بتوان آن را یک انتخاب فردی تلقی کرد. اما در هر صورت، حساسیت‌های موجود در فضای عمومی ایجاب می‌کند که مسئولان در چنین تصمیماتی، ملاحظات اجتماعی و اقتصادی کشور را در نظر بگیرند، تا از هرگونه سوءبرداشت یا شبهه‌ای در افکار عمومی جلوگیری شود.
۷. درگذشت ابوالفضل عابدینی؛ روایت یک پرونده
نوروز امسال با درگذشت ابوالفضل عابدینی، فعال رسانه‌ای و سیاسی اهل خوزستان، همراه شد. او که سابقه فعالیت در حوزه کارگری را داشت، در جریان برخی تحولات سیاسی و صنفی بازداشت و محکوم شد. ظاهراً اتهام اساسی او، همراهی و پشتیبانی از معترضان کارگری هفت‌تپه بوده است، هرچند درباره سایر ابعاد پرونده‌اش اطلاعات دقیقی در دست نیست. با توجه به اینکه موضوعات مرتبط با حقوق کارگران و اعتراضات صنفی، همواره در چارچوب‌های مختلفی تفسیر شده‌اند، ضروری است که در تحلیل این پرونده‌ها، ضمن در نظر گرفتن شرایط اجتماعی و قانونی، از هرگونه پیش‌داوری اجتناب شود. درگذشت او فقدانی برای خانواده و نزدیکانش محسوب می‌شود و باید به احترام جایگاه انسانی او نگریست.
در پایان شایان ذکر است که انباشت و انبوه معضلات ومشکلات مختلف کشور می طلبد که امسال مسئولان تلاش‌های بیشتری از خود برای کاستن آلام و رنج‌های مردم بردارند .
آغاز سال ۱۴۰۴، با ترکیبی از چالش‌ها و تحولات در حوزه‌های مختلف همراه بود. از مسائل معیشتی و دیپلماتیک گرفته تا تحولات اجتماعی و فرهنگی، همه نشان می‌دهد که کشور در یکی از حساس‌ترین مقاطع خود قرار دارد.
در چنین شرایطی، آنچه بیش از هر چیز اهمیت دارد، حفظ امید عمومی، شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و اتخاذ سیاست‌هایی است که اولویت‌های واقعی مردم را در نظر بگیرد.